Powódź to jedno z najczęściej występujących zagrożeń naturalnych, będącym zjawiskiem przyrodniczym o charakterze ekstremalnym, często gwałtownym, występującym nieregularnie.

Art. 16 ust. 43 ustawy Prawo wodne z dnia 20 lipca 2017 roku (Dz.U. z 2021 r. poz. 2233) definiuje powódź jako

"czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, w szczególności wywołane przez wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, z wyłączeniem pokrycia przez wodę terenu wywołanego przez wezbranie wody w systemach kanalizacyjnych".

Dominują powodzie

• opadowe (w okresie wiosennym – roztopowe), na które mają wpływ czas trwania i intensywność opadu oraz parametry takie jak: ukształtowanie terenu, gęstość potoków górskich, rodzaj i wilgotność gruntu, wielkość i jakość powierzchni zalesionej.
• Opadowe letnie spowodowane są intensywnymi opadami deszczu. Ich przebieg oraz zasięg zależą od charakteru deszczu. Najgwałtowniejsze, lecz jednocześnie o stosunkowo niedużym zasięgu są powodzie wywołane deszczami na walnymi tzw. "oberwanie chmury". Deszcze te mają charakter lokalny i występują częściej w obszarach górskich i podgórskich, rzadziej na obszarach nizinnych.Ich nasilenie przypada na miesiące lipiec – sierpień.
• zatorowe – zimowe, dzielą się na: zatorowe - lodowe i zatorowe – ryżowe. Różnią się one nie tylko genezą powstawania, ale lokalizacją, zasięgiem, porą występowania i towarzyszącymi im warunkami. Odmienne są również sposoby przeciwdziałania oraz zwalczania zatorów śryżowych i lodowych. Przyczyną zatorów śryżowych jest wielkie nasilenie tworzenia się lodu dennego i śryżu, który wpływając pod istniejącą pokrywę lodową może tak zmniejszyć przepustowość koryta, że spowoduje spiętrzenie wód dopływających.
• Powodzie sztormowe - mają stosunkowo mały zasięg występowania. Wywołane są silnymi wiatrami /7- 8°B/, wiejącymi w kierunku lądu, które powodują spiętrzenie wód Bałtyku. Powodziami tymi zagrożone są obszary wybrzeża morskiego oraz doliny ujściowych odcinków rzek.

Nadmierne opady powodują: erozję dna potoków, erozję brzegową, podmycie przyczółków mostów, zarumoszowanie przepustów pod drogami i dróg, wymycie poboczy dróg lokalnych i drogi głównej, zalanie budynków mieszkalnych (piwnic), zniszczenie indywidualnych ujęć wody, studni oraz zakłócenia w pracy stacji produkcji wody.

Do podstawowych zasad należą:

Przed powodzią:

• Ubezpiecz siebie i rodzinę oraz swój majątek (przygotuj worki z piaskiem).
• Zadbaj o zwierzęta - przygotuj dla nich bezpieczne miejsce

Ochrona przed powodzią: https://www.powodz.gov.pl/

Kiedy pojawi się realne zagrożenie powodziowe:

• Wyłącz główne zasilanie elektryczne i dopływ gazu,
• Zabezpiecz najcenniejsze rzeczy np.przynosząc na wyższe piętra domu,
• Zabezpiecz dokumenty osobiste swoje i Twojej rodziny,
• Usuń z terenu posesji pojazdy i przemieść je w bezpieczne miejsce,
• Usuń z najbliższego otoczenia wszystkie toksyczne substancje,
• Zaopatrz się w przydatny sprzęt: latarki, radio na baterie + zapasowe baterie, telefon komórkowy, apteczkę pierwszej pomocy i niezbędne leki używane przez domowników, ciepłe ubrania, koce, śpiwory,
• Zgromadź w jednym miejscu w domu niezbędną ilość nie psującej się żywności oraz czystej wody,
• Ustal z rodziną plan wzajemnego komunikowania się na wypadek zagrożenia,
• Przygotuj się do ochrony swojego domu i dobytku przed skutkami powodzi.

Jeśli zostanie nakazane opuszczenie domów,

należy zrobić to NATYCHMIAST.

Obecnie na terenach zagrożonych klęską żywiołową występującą w formie powodzi stosuje się trzy rodzaje flag informacyjnych:

1. Flaga koloru BIAŁEGO: potrzeba ewakuacji - oznacza, że chcesz opuścić miejsce, w którym jesteś.
2. Flaga koloru NIEBIESKIEGO: potrzeba pomocy medycznej - prosisz o lekarza lub inną formę pomocy medycznej.
3. Flaga koloru CZERWONEGO: potrzeba wody i żywności - prosisz o jedzenie i wodę.

Jeśli jesteśmy na zewnątrz

• udać się na najwyższe miejsce w terenie i pozostać tam,
• unikać przekraczania wszelkich nurtów wodnych. Fala powodziowa o głębokości kilkunastu centymetrów może przewrócić dorosłego człowieka. Jeśli musisz przekroczyć zalany obszar, użyj tyczki do badania gruntu przed sobą.

Po powodzi:

• słuchaj uważnie komunikatów telewizyjnych i radiowych, nie wracaj do domu, jeśli nie jest to bezpieczne,
• jak najdłużej pozostań poza zasięgiem wód powodziowych, gdyż mogą być skażone np. produktami ropopochodnymi, ściekami, bakteriami itp.,
• bądź ostrożny, gdy wjeżdżasz na tereny dotknięte powodzią, gdyż drogi mogą być osłabione,
• po powrocie do domu dokonaj jego szczegółowych oględzin: sprawdź fundamenty, ściany, podłogi, drzwi, okna, aby się upewnić, że budynek nie grozi zawaleniem, sprawdź także stan przewodów elektrycznych i gazowych oraz rury wodociągowe i funkcjonowanie systemu odprowadzania ścieków; sprawdź stan techniczny zbiorników sanitarnych i szamb, by uniknąć niebezpieczeństwa zakażeń i zatruć,
• do wypompowania wody z piwnic przystąp, gdy poziom wody w gruncie będzie niższy niż zalanej piwnicy i nie ma pęknięć, osiadania lub odchyleń od pionu ścian budynku. Pamiętaj, by zalane piwnice odpompować stopniowo, by uniknąć uszkodzenia struktury fundamentów,
• jeśli to możliwe, uruchom ogrzewanie budynku lub skorzystaj z przenośnych urządzeń grzewczych, by uniknąć rozwoju grzybów i pleśni. Ściany i sufity odkaź za pomocą mleka wapiennego z wapna palonego oraz pomaluj farbami z wapna palonego
• zalane przez powódź studnie, ujęcia wody, ustępy, łazienki oraz urządzenia sanitarne oczyść, wysusz, odkaź za pomocą wapna chlorowanego, by uniknąć zakażeń chorobami zakaźnymi,
• wyrzuć całą żywność, która miała kontakt z wodą powodziową,
• usuń padłe w wyniku powodzi zwierzęta (utylizacja),
• poinformuj odpowiednie służby o zagrożeniach występujących na Twoim terenie,
• mieszkanie oraz sprzęty użytku codziennego należy zdezynfekować.

Informatyczny System Osłony Kraju

INFORMATYCZNY SYSTEM OSŁONY KRAJU ( ISOK ) - zarządzanie kryzysowe w przypadku wystąpienia powodzi.

ISOK- projekt mający za zadanie opracowanie osłony społeczeństwa, gospodarki i środowiska przed skutkami powodzi oraz innymi nadzwyczajnymi zagrożeniami. W ramach projektu określono obszary, gdzie występuje niebezpieczeństwo dla życia i mienia, poprzez sporządzenie map zagrożenia powodziowego. Mapy przedstawiają wszystkie obszary, które zostaną zalane, jeśli wystąpi wezbranie powodziowe. Projekt kierowany jest przede wszystkim do społeczeństwa dlatego, iż dzięki niemu każdy człowiek dysponujący dostępem do Internetu, będzie mógł osobiście sprawdzić, czy zamieszkuje obszar zagrożony powodzią oraz w jakim stopniu. Przekazanie przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej ostatecznych wersji map jednostkom administracji, o którym mowa w art. 88f ust. 3 ustawy Prawo wodne nastąpiło w dniu 15 kwietnia 2015 r. Mapy oraz wszelkie informacje znajdują się pod adresem: http://www.isok.gov.pl/pl/mapy-zagrozenia-powodziowego-i-mapy-ryzyka-powodziowego. Mapy w wersji kartograficznej w formacie pdf dostępne są na Hydroportalu KZGW, pod adresem: http://mapy.isok.gov.pl.

Jednym z powodów powstania projektu była Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, potocznie zwana Dyrektywą Powodziową, która weszła w życie 26 listopada 2007 r. Nakłada ona na państwa członkowskie obowiązek przygotowania dokumentów planistycznych w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym oraz zapewnienia społeczeństwu dostępu do ich wyników.

Korzyści, jakie niesie ze sobą ten system, to:

• ograniczenie strat spowodowanych występowaniem zagrożeń powodziowych;
• umożliwienie właściwego planowania przestrzennego szczególnie w kontekście zagrożeń powodziowych występujących w dolinach rzek, także tych, które powstaną w wyniku awarii urządzeń wodnych, szczególnie obwałowań rzek;
• umożliwienie podejmowania rozsądnych decyzji inwestycyjnych w kontekście obszarów narażonych na wystąpienie powodzi;
• zwiększenie poczucia bezpieczeństwa społeczeństwa;
• ograniczenie ofiar w ludności w związku z występowaniem żywiołów, w szczególności powodzi;
• sprawne funkcjonowanie systemów zarządzania kryzysowego w kwestii zagrożeń powodziowych.

Więcej informacji pod adresem: http://www.isok.gov.pl oraz http://www.kzgw.gov.pl